Composteren kun je leren: maak je eigen compost in een handomdraai!
Informatieve tip
Degenen onder jullie die bekend zijn met tuinieren weten waarschijnlijk al dat de grond de basis vormt voor een gezonde tuin. Zo kun je de grond in sommige gevallen verbeteren met potgrond of compost. Maar wat als ik je vertel dat je ook zelf compost kunt maken, zelfs als je alleen een klein balkon hebt?
In deze blog willen we graag uitleggen wat compost precies is en waarom het zo nuttig is voor de tuin. Bovendien willen we je laten zien hoe je op een compost kunt maken en gebruiken voor je eigen tuin. Lees snel verder!
Zelf compost maken; stap voor stap
Het maken van compost is helemaal niet moeilijk en kan op verschillende manieren worden gedaan. Hier zijn enkele stappen die je kunt volgen om je eigen compost te maken:
Stap 1: Maak of koop een compostsysteem
Om organische materiaal om te zetten in compost, heb je een composthoop, -bak of -vat nodig. De grootte hiervan is afhankelijk van de hoeveelheid compost die je verwacht te maken. Om het jezelf makkelijk te maken kun je het beste ervoor zorgen dat de compost goed bereikbaar is (met bijvoorbeeld een kruiwagen).
Compostbak
Dit is een veel gebruikte manier om te composteren. Bouw een bak (bijvoorbeeld van pallets) om je compost in de verzamelen of koop een compostbak (bijvoorbeeld in de bouwmarkt).
Zorg dat de compostbak op een vlakke ondergrond staat waar wormen bij kunnen komen. Ook is het belangrijk dat de compostbak genoeg geventileerd kan worden.
Tip: Het is handig om een luik of deur in de compostbak te maken. Zo kun je het organisch materiaal toevoegen en de compost er goed uithalen. Daarnaast is het raadzaam om meer dan 2 Bakken te hebben om af te kunnen wisselen in het maken van compost en het gebruiken van de compost. In één bak wordt de compost dan gereedgemaakt voor gebruik, en in een andere bak is de compost wat gereed is te gebruiken.
Compostvat
Mocht je geen plaats hebben voor een hele composthoop of -bak, dan kun je ook kiezen voor een compostvat of trommel. Deze systemen kun je in de meeste tuincentra kopen en zorgen ervoor dat je een gesloten compostsysteem krijgt, ideaal voor een kleinere tuin of balkon.
Tip: plaats deze altijd op een vlakke ondergrond (zoals tuintegels)
Stap 2: Verzamel organisch materiaal
Voor het maken van compost heb je organisch materiaal nodig, zoals gras, bladeren, fruit- en groenteafval, koffiedik en theebladeren. Eigenlijk mag alles wat ooit geleefd heeft op de composthoop, behalve vlees, vet of gekookt voedsel omdat dit ongedierte aantrekt of niet goed verteerd.
Compost heeft een mix van soorten materiaal nodig
Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je een mix hebt van zowel 'groen' materiaal (zoals gras en fruitafval) als 'bruin' materiaal (zoals bladeren en takken). Eigenlijk kun je dus wel zeggen dat je nat (groen materiaal) en droog (bruin materiaal) goed moet afwisselen; daar houden de wormen van.
Daarnaast verloopt het proces beter als de planten/groentes die op de composthoop gegooid worden biologisch zijn gekweekt, maar dit is niet essentieel.
Wat moet je niet in de compost doen?
Niet alle materialen zijn geschikt voor de composthoop. Zoals zojuist vermeld mag alles wat heeft geleefd in principe op de composthoop. Maar het is raadzaam om er niet teveel onkruid in te verwerken; dan kan je compost vol zitten met onkruidzaden en/of wortels.
Daarnaast is het belangrijk om geen zaken in de compost te doen die niet kunnen verteren. Zie hieronder een lijstje met wat wel en niet in de composthoop mag (voor alle twijfelgevallen):
| Wel bij compost | Mag met mate bij compost | Niet bij compost |
|---|---|---|
| Afval van groente en fruit (liefst biologisch i.v.m. bestrijdingsmiddelen) | Aardappelschillen | Botten of visgraten |
| Blad van bomen | Citrusvrucht schillen (verteren langzaam en zijn zuur) | Brood |
| Pinda's, pitten of notenafval | Takken en naalden van coniferen & dennen | Gekookte etensresten |
| Eierschalen | Onbedrukt karton en papier (zoals keukenpapier of koffiefilters) | Houtskool |
| Fijngemaakt hout en takken | Zand | Kaas(korsten) |
| Gras | Vlees | |
| Koffiepads en theezakjes | Kattenbakkorrels | |
| Houtas | Bedrukt papier | |
| Koffiedik | Peuken en/of sigarettenas | |
| Mest van kleine, plantenetende dieren (bv cavia's en konijnen) | Poep van katten, honden (of mensen ;)) | |
| Dode planten (liefst biologisch i.v.m. bestrijdingsmiddelen) | Stofzuigerzakken (of de inhoud) | |
| Stro | Onkruid | |
| Theebladeren | Vet | |
| Tuinaarde of potgrond | Wol of watten | |
| Bloemen of kamerplanten (liefst biologisch i.v.m. bestrijdingsmiddelen) | Zieke planten | |
| Zaagsel | Wegwerpluiers |
Stap 3: Bouw de compost hoop op
Voeg het organische materiaal in lagen toe aan de composthoop of -bak. Begin met een laag bruin materiaal, gevolgd door een laag groen materiaal, en blijf afwisselen tussen bruin en groen materiaal.
Het is handig om gedurende het jaar een hoopje bruin afval naast de composthoop te leggen. Zo kun je altijd wat groen afwisselen met een laag bruin afval.
Stap 4: Onderhoud de compost
Houd de compost vochtig
Het is belangrijk om de compost vochtig te houden, omdat dit helpt bij het afbreken van het organische materiaal. Zorg ervoor dat de composthoop voldoende vochtig is, maar niet te nat.
Zorg dat er genoeg lucht bij de compost komt
Om de composthoop te laten werken, kun je deze regelmatig omkeren en beluchten. Dit helpt de compost luchtig te blijven en dat zorgt ervoor dat het organische materiaal goed wordt afgebroken.
Het is belangrijk om altijd genoeg lucht in de composthoop te houden. Een compostbak zou goed opgebouwd moeten zijn zodat er genoeg lucht bij kan, maar je kunt de compost ook na een tijdje omscheppen. Bij een vat kun je dat doen met de beluchtingsstok (die meestal meegeleverd is).
Stap 5: Wacht het composteerproces af
De makkelijkste stap van allemaal; wachten. Pak er een lekker boek bij en geniet van de tuin terwijl de composthoop zijn werk doet, maar welke fases gaat het composteerproces allemaal door?
De fases van het composteerproces
Het gehele proces van een composthoop duurt ongeveer een jaar en bestaat uit grofweg 3 fases. Maar hoe werkt het composteerproces eigenlijk?
Fase 1: Het warmteproces
Dit is de eerste fase van het composteerproces waarin micro-organismen beginnen met het afbreken van het groene en bruine materiaal dat in de composthoop is gestopt. Tijdens deze fase kan de temperatuur in de composthoop oplopen tot wel 70 graden Celsius. Dit komt doordat de micro-organismen warmte genereren als ze het materiaal afbreken.
Fase 2: Het afkoelproces
In deze fase begint de temperatuur in de composthoop langzaam af te nemen en worden de micro-organismen minder actief. Dit betekent niet dat het composteerproces stopt, maar dat het langzamer gaat. Tijdens deze fase breken de micro-organismen de cellulose- en ligninestoffen in het materiaal af en ontstaat er compost.
Fase 3: Het rijpingsproces
Tijdens deze fase van het composteerproces neemt de activiteit van de micro-organismen verder af en wordt de compost steeds stabieler. De compost begint eruit te zien als aarde en heeft een donkere, korrelige structuur.
Je kunt de compost nog een tijdje te laten rijpen voordat je het gebruikt in je tuin, zodat alle onverteerde stukken nog verder kunnen afbreken. Maar je kan de compost ook gelijk gebruiken in de tuin.
Wanneer is de compost klaar met het composteerproces?
Om te controleren of je compost klaar is voor gebruik, kun je letten op de kleur, geur en structuur. Wanneer de compost gereed is voor gebruik heeft het een donkere, rijke kleur en ruikt naar aarde. De structuur van de compost is korrelig en gemakkelijk te verkruimelen.
Je kunt ook controleren of er nog onverteerd materiaal in de composthoop zit door een handvol compost in je hand te nemen en te kijken of er nog stukken groen of bruin materiaal in zitten. Als dit het geval is, moet je de compost nog langer laten rijpen voordat je het gebruikt.
Stap 6:Hoe gebruik je de compost?
Nu je je eigen compost hebt gemaakt, wil je deze waarschijnlijk graag gebruiken in je tuin of op je balkon. Maar voordat je dat doet, is het belangrijk om te weten hoe je compost veilig kunt gebruiken.
Ten eerste moet je de compost goed mengen met de bestaande grond. Gebruik niet te veel compost, want dit kan leiden tot een te hoge concentratie van bepaalde voedingsstoffen en zuren in de grond. Een goede verhouding is ongeveer één deel compost op drie delen grond
Maar pas op: hoewel compost geweldig is voor het verbeteren van de bodemkwaliteit, kan het ook risico's met zich meebrengen. Zo kan de compost te zuur zijn, wat niet goed is voor sommige planten. Je kunt daarvoor een pH-testkit gebruiken om de zuurgraad van de grond te controleren voordat je compost gebruikt.
Kijk uit voor onkruidzaden in je compost
Daarnaast kan de compost onkruidzaden of ziektekiemen bevatten. Zorg er daarom voor dat je compost volledig is afgebroken voordat je het gebruikt. Dit betekent dat het minimaal 6 maanden moet rijpen en dat het eruit moet zien en ruiken als aarde.
En nu hup, die tuin in!
Compost maken is een gemakkelijke en leuke manier om je eigen tuinafval te recyclen en een rijke bodem te creëren voor je planten. Door de stappen te volgen die we hebben beschreven, kun je zelf aan de slag gaan en binnen de kortste keren genieten van gezonde, bloeiende planten!
Mocht je toch nog vragen hebben? Dan kun je ons voor vragen bereiken op info@qweeker.nl
